Znać i naśladować Księdza Bosko:
umiłowanie młodzieży
Wideokomentarz do Wiązanki Przełożonego Generalnego na rok 2012 

Jan będzie mu na imię
Zbliżamy się wielkimi krokami do obchodów dwustulecia urodzin Księdza Bosko!
Jest to rocznica, która powinna zastać nas przygotowanymi i gotowymi wzmocnić naszą tożsamość charyzmatyczną.
Naszym zadaniem jest zrozumieć, na nowo zinterpretować i utrwalić jego intuicje, wybory oraz działanie duszpasterskie, realizowane przez naszego założyciela. Genialność praktycznego działania, zalety wychowawcze i duchowość to niewątpliwie trzy wymiary, które charakteryzują jego osobowość. 
Pierwszym krokiem jest poznanie jego historii.
Poznanie, które, korzystając z metod badania historycznego, nie może pomijać wielkiego oddania się księdza Bosko młodzieży oraz obecności i działania Boga w jego życiu. 

Wiązanka, którą Przełożony Generalny, ks. Pascual Chávez Villanueva, przekazuje grupom Rodziny Salezjańskiej na rok 2012, stanowi zaproszenie do poznania, w pogłębiony sposób, historii Księdza Bosko, pozwalającego oddtworzyć, współcześnie, jego wizerunek i utrwalić misję, jaka mu została powierzona: wychowanie i ewangelizacja młodzieży. 
Rekonstrukcja wizerunku Ks. Bosko i jego działania musi rozświetlić rzeczywistość, w której działa Rodzina Salezjańska, a którą charakteryzuje szczególny horyzont kulturowy, złożoność współczesnego życia, globalizacja, kultura postmodernistyczna, trudności duszpasterskie, spadek liczby powołań i “zakwestionowanie” życia konsekrowanego. 

Dlaczego warto poznać Księdza Bosko
Ks. Bosko nie przestaje być postacią o wielkim znaczeniu dla Kościoła i społeczeństwa obywatelskiego. Jego osobowość  jest wszechstronna i nie może być zredukowana do prostych formuł. 
W przeszłości wiele sposobów jego przedstawienia, nie pozbawionych gloryfikacji i przesady, zrodziło niebezpieczeństwo wypaczenia jego oblicza, intuicji i ducha. 
Współczesna hagiografia uwzględnia uzasadnione interpretacje historyczne i nową lekturę teologiczną doświadczenia duchowego świętych. 
Ks. Bosko jest osobowością wszechstronną. Jest założycielem, legislatorem, wychowawcą, mistrzem życia duchowego.
 Aby zapobiec temu, by to, co zostało nam przekazane, nie zostało zatracone, konieczne jest poznanie go. 
Powiększając dystans chronologiczny, geograficzny i kulturowy, dzielący nas od niego, powiększa się ryzyko utraty tego klimatu uczuciowego i tej bliskości, które czyniły go dla nas kimś z rodziny. 
Jeśli miałoby osłabnąć odniesienie do naszego wspólnego Ojca, jego ducha, jego praxis, jego inspirujących kryteriów, jako Rodzina Salezjańska nie będziemy mieli więcej prawa do obywatelstwa w Kościele i w Społeczeństwie, ponieważ zostaniemy pozbawieni naszych korzeni i naszej tożsamości.
Poza dystansem chronologicznym, geograficznym i kulturowym, trzeba uwzględnić jeszcze dwa inne motywy.
Dla duchowego ruchu, jakim jest Rodzina Salezjańska, istotne jest podtrzymywanie żywej pamieci o własnej historii, uporządkowanie jej i uczynienie dostępną, co pozwoli ugruntować kulturę odniesienia i stawić czoło transformacjom historycznym, społecznym i kulturowym.
W ten sposób Rodzina Salezjańska może nadal być nosicielką charyzmatu początków oraz stać się strażnikiem i kreatywnym kustoszem własnej tradycji. 
Pogłębione poznanie Księdza Bosko znajduje także swoją rację w fakcie, iż wiele dokumentów normatywnych grup Rodziny Salezjańskiej wskazuje na Księdza Bosko jako swojego przewodnika i wzorzec. 

Jaka historia?
Historia Księdza Bosko musi być zrekonstruowana i zinterpretowana odważnie i autentycznie. 
Jak radził Papież Leon XIII: historyk nie może mówić nic fałszywego ani taić niczego prawdziwego. 
Także natrafienie na niedoskonałości świętych przynosi potrójną korzyść: szacunek dla dokładności historycznej, podkreślenie absolutu Boga i ujawnienie słabości natury ludzkiej, która jest udziałem wszystkich. 
Następnie, trzeba przezwyciężyć anegdotyczny charakter i czynić aktualnym Księdza Bosko dzisiaj, na początku trzeciego tysiąclecia.
Chodzi o poznanie, które, w napięciu pomiędzy pytaniem o teraźniejszość a poszukiwaniem odpowiedzi, które pochodzą z przeszłości, pomoże charyzmatowi salezjańskiemu wejść w obecne czasy. 
Konieczne jest, aby charyzmat założycielski ruchu został żywotnie zreinterpretowany, tak by nie stał się cenną skamieniałością. 
Założyciele doświadczyli działania Ducha Świętego w ściśle określonym kontekście historycznym; stąd nieodzowne jest określenie kryteriów „przypadkowości” kultury i sytuacji danej epoki. W ten sposób będzie możliwe określenie wartości ich działania i znaczenie odpowiedzi, jakie dali na wyzwania czasów. 
Badanie historyczne dotyczące Księdza Bosko musi umieć określić: to, co jest przejściowe, i to, co jest stałe w charyzmacie; to, co musi być pozostawione, i to, co musi być przyjęte. 
A poza tym, historia Księdza Bosko nie należy tylko do nas!
Jest także własnością Kościoła i ludzkości, nie powinno jej zabraknąć w ich historiografii. 
Wyłączenie z tej debaty kulturowej, toczącej się w każdym z krajów, świadczyłoby także o błahości historii salezjanów, ich marginalizacji społecznej i braku naszej propozycji wychowawczej. 
Jeżeli nadal chcemy być wiarygodni, musimy posiadać tę samą profesjonalność, przyjąć ten sam język. 

Historiografia salezjańska
Salezjańska twórczość hitoriograficzna przebyła znaczącą drogę.  
Od pierwszych, skromnych rysów biograficznych Księdza Bosko przeszliśmy do bibliografii enkomiastycznych, inspirujących się literaturą teologiczną, anegdotyczną i taumaturgiczną. 
Po połowie 1900 roku, uczucie niezadowolenia z powodu literatury hagiograficznej z przeszłości udzieliło się także salezjanom. 
Klimat kulturowy lat siedemdziesiątych pozwolił – poprzez hipotezy, kierunki, metody, narzędzia badawcze, stosowane w badaniu historiograficznym – pogłębić dziedzictwo przejęte od Księdza Bosko. 
Dla poprawnej hermeneutyki historii salezjańskiej uwzględnia się dzisiaj trzy typologie analizy.
Analiza filologiczna jest możliwa dzięki wydaniu Dzieł publikowanych i nie publikowanych Księdza Bosko. Ta cenna praca, wykonana przez Centrum Studiów Księdza Bosko Papieskiego Uniwersytetu Salezjańskiego i Salezjańskiego Instytutu Historycznego, oddała do dyspozycji wszystkich, w postaci wydań naukowo opracowanych i poprawionych, tysiące stron pism Księdza Bosko. 
Potem następuje analiza historyczno-krytyczna, która musi uwzględniać treść źródeł w odniesieniu do kontekstu kulturowego i kościelnego epoki. 
I trzecia, najważniejsza, to analiza doświadczenia życiowego i jego urzeczywistnienia, pozwalająca wyrazić na nowo, przemyśleć i uaktualnić treść źródeł.
Zbliżenie się do Księdza Bosko, dokonane za pomocą metod właściwych badaniu historycznemu, pozwoliło nam lepiej ocenić jego wielkość, genialność jego działania, jego zalety jako wychowawcy, jego duchowość, jego dzieło, zrozumiałe tylko wtedy, gdy jesteśmy w pełni zakorzenieni w historii społeczności, w której żył. 
Nie oznacza to apriorystycznego odrzucenia wyobrażeń o Ks. Bosko, jakie miały o nim poprzednie pokolenia salezjanów i członków Rodziny Salezjańskiej. 
Jednak potrzebujemy obrazu Księdza Bosko, który byłby aktualny, który przemawiałby do współczesnego świata w odnowionym języku. 

Ksiądz Bosko dzisiaj
Ks. Chávez, w swoim komentarzu do Wiązanki, uwypukla i analizuje niektóre z działań i wyborów dokonanych przez Księdza Bosko: 
• rozwój jego dzieł i wybór rodzaju ich odbiorców;
• co rozumiał pod pojęciem “Młodzież opuszczona”;
• jak odpowiadał na potrzeby młodzieży; 
• jak odpowiadał na potrzeby w sposób elestyczny;
• nacisk na ubogie życie i niezmordowaną pracę. 
Po analizie historycznej tych postaw, zostają nam zaproponowane drogi weryfikacji, pozwalające odtworzyć obraz Księdza Bosko w wierny sposób, nie będący czystym powtórzeniem. 
Jest to proces, w który musi się zaangażować każda grupa Rodziny Salezjańskiej, aby dotrzeć wspólnie do światłej, profesjonalnej, pogłębionej wizji Księdza Bosko i w ten sposób dowartościować dziedzictwo historyczne, pedagogiczne i duchowe. 
Proces, który sprzyjając poznaniu rzeczywistości młodzieżowej, postrzega jasno profil chrześcijanina w społeczeństwie. Un processo che favorendo la conoscenza della realtà giovanile, abbia chiaro il profilo del cristiano nella società. 
Innymi słowy, chodzi tu o weryfikację instytucji i struktur zrzeszania się i wychowania, nowe odczytanie Systemu Prewencyjnego pod kątem aktualności oraz przedstawienie Światu i Kościołowi szczególnego stylu wychowawcy salezjańskiego. 

Praktyczne wskazania 
Wiązanka, kontynuując tradycję zapoczątkowaną przez samego Księdza Bosko, jest prawdziwym programem duchowym i duszpasterskim, który angażuje jednostki i wspólnoty w studium, refleksję, modlitwę i wspólne działanie. 
Grupom Rodziny Salezjańskiej i strukturom koordynacji – takim jak konsulty lokalne i terytorialne – ks. Chávez wskazuje pewne punkty odniesienia i praktyczne zadania. 
Miłość duszpasterska, która charakteryzowała całą historię Ks. Bosko i stanowiła “duszę” jego różnorodnych dzieł, musi być dla młodzieży znakiem i motywem wiarygodności Rodziny Salezjańskiej.
Ks. Bosko – który zniósł liczne cierpienia, ofiary i wyrzeczenia dla swoich chłopców – uczy, że salezjańska działalność duszpasterska musi odzwierciedlać serce Dobrego Pasterza i wymaga dobrej drogi ascezy. 
Protokół dotyczący założenia Zgromadzenia Salezjańskiego i historyczny rozwój dzieła Księdza Bosko potwierdzają, że głównym celem Rodziny Salezjańskiej jest zbawienie ludzi młodych, którzy, jak to on robił, są włączeni, odpowiedzialni i otoczeni opieką w stawaniu się apostołami swoich rówieśników. 
Młodych, uprzywielejowanych odbiorców działalności salezjańskiej, trzeba spotykać w miejscach, sytuacjach i obszarach, gdzie się znajdują. Inicjatywy i instytucje, powstałe z myślą o nich, bez praktykowania asystencji i obecności wśród nich, są niewystarczające. 
Odpowiedzi, jakich Ks. Bosko udziela na potrzeby młodzieży, mogą odzwierciedlać te dotyczące Rodziny Salezjańskiej, która musi uświadomić sobie konieczność walki z obojętnością, relatywizmem etycznym, fałszywymi ideologiami i konsumpcjonizmem, które niszczą wartość rzeczy i doświadczeń.
Pytania, które ukierunkowywały Księdza Bosko, muszą towarzyszyć Rodzinie Salezjańskiej w słuchaniu krzyku młodzieży, dając odpowiedzi na ich potrzeby najbardziej naglące i głębokie, potrzeby konkretne i duchowe. 
“Wspomnienia Oratorium św. Franciszka”, napisane na wyraźne żądanie Piusa IX, są nieodzownym punktem odniesienia, aby poznać drogę duchową i duszpasterską Księdza Bosko. Określane także wspomnieniami przyszłości, zawierają motywacje i wybory Księdza Bosko. 
Zachęcam każdą grupę Rodziny Salezjańskiej, konsulty lokalne i terytorialne do przyjęcia – poprzez studium i refleksję – przesłania Wiązanki 2012. 
Niech działalność duszpasterska, tam gdzie to możliwe – wspólna, inspiruje się historią naszego ojca założyciela, aby jego sen i misja zlecona mu przez Boga także i dzisiaj były aktualne.

Ks. Bosko przedstawia nam – w sposób prosty, a jednocześnie proroczy – swojego ducha i swoją misję: w śnie z dziewiątego roku życia. 
Na tej stronicy, o zabarwieniu autobiograficznym, zostaje określone pole pracy, jakie mu zostaje powierzone: młodzież; 
zostaje wskazany cel jego pracy apostolskiej: pomóc im wzrastać jako osobom poprzez wychowanie; 
zostaje zaproponowana metoda wychowawcza, która okaże się skuteczna: System Prewencyjny;  
zostaje przedstawiony horyzont, po którym porusza się całe jego, a dzisiaj nasze działanie: wspaniały plan Boga, który kocha młodzież. 
Chłopiec ze snu
Możemy powiedzieć, że żył po to, aby ten sen przekształcić w rzeczywistość. 
Jesteśmy wezwani, aby czynić to, co czynił nasz drogi Ojciec: przyjąć młodych jako program życia, rację naszego istnienia, oddając dla nich wszystkie nasze siły aż do ostatniego tchnienia. 
Ks. Bosko nadal pozostaje całkowicie do dyspozycji młodzieży. 
W celu pogłębienia tego aspektu proponuję wam pewną anegdotę. 

A nasza muzyka dalej rozbrzmiewa…
„Wyobraźcie sobie dziedziniec więzienny europejskiej kolonii z XVIII wieku. Jest świt i podczas gdy słońce zaczyna wypełniać złocistymi kolorami niebo wschodu, jeden z więźniów zostaje wyprowadzony na zewnątrz, na dziedziniec, na egzekucję. Chodzi tu o kapłana skazanego na śmierć za to, że sprzeciwił się okrucieństwom, z jakimi byli traktowani tubylcy kolonii. Teraz stoi naprzeciwko muru i przygląda się składowi plutonu egzekucyjnego, swoim rodakom. Zanim przewiązano mu oczy, oficer dowodzący zadaje mu rutynowe pytanie dotyczące ostatniego życzenia do spełnienia. Jego odpowiedź jest zaskoczeniem dla wszystkich: człowiek ów prosi, aby mógł zagrać ostatni raz na swoim flecie. Żołnierze dostają komendę „spocznij”, czekając na grę więźnia. Kiedy nuty zaczynają wypełniać milczącą przestrzeń poranka, otoczenie więzienia zdaje się być zatopione w muzyce, która rozchodzi się łagodnie i urzekająco, napełniając pokojem to miejsce znaczone na co dzień przemocą i smutkiem. Oficer jest zaniepokojony, ponieważ im bardziej przedłuża się muzyka, tym bardziej zdaje się być absurdalne to zadanie, które ma spełnić. Tak więc rozkazuje żołnierzom, aby otwarli ogień. Kapłan umiera w jednej chwili, ale, ku zdziwieniu wszystkich tam obecnych, muzyka kontynuuje swój taniec życia. Na przekór śmierci”.
Myślę, że w społeczeństwie dążącym do całkowitego zduszenia orędzia Chrystusa, naszym powołaniem jest znalezienie się wśród tych, którzy nadal słuchają muzyki Życia. 
W świecie, który robi wszystko, aby młodzież nie słuchała nieustannego zaproszenia Chrystusa, by “przyjść i zobaczyć”, jawi się naszym przywilejem to, że zostaliśmy pociągnięci przez Ks. Bosko i zachęceni do grania muzyki serca, możemy świadczyć o transcendencji, doświadczyć ojcostwa duchowego, kierować młodych w stronę, która odpowiada ich godności i ich najprawdziwszym pragnieniom. 
Najdrożsi bracia, siostry, wszyscy członkowie Rodziny Salezjańskiej, przyjaciele Księdza Bosko, wszyscy młodzi, życzę wam wszystkim, by ten nowy rok, 2012, był bogaty w błogosławieństwo Boże i odnowione zaangażowanie, pozwalające nadal słuchać muzyki, naszej muzyki, tej, która wypełni sensem życie młodzieży i pomoże im znaleźć źródło radości. 
Znając i naśladując Księdza Bosko, czynimy młodzież misją naszego życia.