Dzisiaj mówi się o kryzysie. Ale już od przeszło czterdziestu lat o nim jest mowa. Kryzys, który trwa, nie jest już kryzysem, ale zmianą. Obraz, który przedstawił ks. Jean-Marie Petitclerc, domaga się natychmiastowej interwencji.

Wszyscy autorzy, zarówno socjologowie, jak i dziennikarze, są o tym przekonani: Młodzież przez duże “M” nie istnieje. „Młodzież jest tylko słowem” – stwierdza Pierre Bourdieu w swoich „Zagadnieniach socjologicznych”. To jest słowo „pułapka”: funkcjonuje jak schowek, wygodny, ale zwodniczy.

Młodzi bardzo różnią się między sobą i wielkim niebezpieczeństwem jest mówienie o Młodzieży wychodząc od młodych, których spotykamy. Jest to dzisiaj przede wszystkim niebezpieczne dla Kościoła we Francji. Ten stara się mówić o Młodzieży, wychodząc od młodych, którzy uczestniczyli w ŚDM w Madrycie. Ale badanie socjologiczne, przeprowadzone przez tygodnik La Vie (Życie), wykazuje, że w tym przypadku mowa jest tylko o młodych pochodzących z pozytywnych środowisk, w których większość stanowi część niewielkiej mniejszości, która uczęszcza na Mszę św. w sposób regularny. Ci młodzi są bardzo dalecy od tego, by reprezentować młodzież Francji! 

Młodzi bardzo różnią się między sobą... ale wspólne dla nich jest przejście od wieku dzieciństwa do dorosłości, jakie przeżywają w kontekście naszego współczesnego społeczeństwa. Dzisiaj mówi się o kryzysie. Ale już od czterdziestu lat jest o nim mowa. Kryzys, który trwa, nie jest już kryzysem, ale zmianą. Przeżywanie własnej młodości w tego rodzaju kontekście, nie jest łatwe. To nie młodzi są tymi, którzy nagle się zmienili, ale kontekst, w którym żyją, i sposób, w jaki dorośli im towarzyszą.

Wyższość emocji nad instytucją
Tym, co dzisiaj funkcjonuje, są zrówno małe grupy, złożone z 4 lub 5 elementów – ponieważ w tych grupach to, co jest odmienne, jest ukryte i wzmacnia “własne ja” (moi je...) – jak i masy, składające się z 1000, 2000, 10 000… osób, które wspólnie wibrują. Tak więc wystarczy umieścić w centrum jakiegoś atrakcyjnego idola, a już wybucha wielki szał “zespalający” 10 000 “własnych ja” (moi je...), które wibrują. Natomiast grupy, złożone z 15-30 elementów, w których jest się zobligowanym do skonfrontowania się z odmiennością drugiego, podziału ról – stanowią o wiele trudniejsze doświadczenie.
Ten prymat emocji stanowi pewną trudność dla współczesnego człowieka młodego w uznaniu pozytywnej roli różnych instytucji.
Ponadto relacje z władzami są coraz mniej znaczące; autorytet, łączący się z urzędem instytucjonalnym, stanowi dzisiaj przedmiot kontestacji ze strony licznych młodych; te są coraz bardziej racjonalne, łączą się z jakością dorosły/młody.

Wyższość kultury “młodzieżowej” nad międzypokoleniowością
Wielka trudność, jaką przeżywają współcześnie młodzi, polega na tym, iż wszyscy młodzi obracają się wokół trzech miejsc: rodzina, szkoła i “cité” (przedmieście, peryferia, dzielnica robotnicza), z których każde jest znaczone własną kulturą. Kultura rodziny jest znaczona tradycjami pochodzenia; kultura szkolna jest przesiąknięta tradycją republikańską; a kultura “cité” stała się głównie kulturą „rówieśników”, innymi słowy jest kulturą „młodych wśród młodych”, jako że dorośli po trochu pozostawili przestrzeń publiczną. 
Wielka ewolucja polega na tym, że ta kultura “równych sobie” staje się coraz bardziej znacząca. Dąży ona do zawładnięcia szkołą (zwłaszcza wtedy, gdy szkoła sytuuje się w centrum “cité”, dzielnicy) i zepchnięcia rodziny na margines. Rodzice w coraz mniejszym stopniu i w coraz gorszy sposób zawiadują przestrzenią rodzinną i coraz rzadziej interweniują na innych polach życia swoich dzieci; całkowicie czują się obco w obliczu stosowanych kodów porozumiewania się, tak bardzo różniących się od im znanych.
Rozwój internetu sprzyja takiemu prymatowi. I tak mamy młodych, którzy fizycznie znajdują się w środowisku rodziny, ale którzy umysłowo mogą przebywać w środowisku „swoich rówieśników”, z którymi nie przestają się komunikować dzięki sieciom społecznościowym (twitter, face book…).
Młodzi, zamknięci w tych kodach bycia “wśród sobie równych”, mają coraz większą trudność integracji ze światem pracy. Największa przeszkoda, jaką napotykają dzisiaj młodzi w wejściu w świat pracy, polega coraz bardziej nie tyle na braku kwalifikacji, ile na rozdarciu, jakie rodzi się pomiędzy zachowaniem w “cité”, w dzielnicy, a tym obowiązującym w zakładzie pracy.

Prymat chwili nad trwaniem
Główną przyczyną trudności, jakiej doświadcza młodzież francuska, jest negatywny stosunek dorosłych do przyszłości. Tego rodzaju klimat rodzi w młodych Francuzach kryzys zaufania do przyszłości, co wywiera wielki wpływ na ich zachowanie w teraźniejszości. Obserwujemy u nich rozwój zachowań ograniczających się jedynie do trwającej chwili, swoiste „wszystko i zaraz”, które charakteryzuje bardzo liczne działania i zachowania ludzi młodych, rodząc także wielką przemoc. 
Społeczeństwo, które nie pozwala w sposób istotny wypowiedzieć się młodzieży, by ta mogła wpłynąć na przyszłość, jest w pewnym sensie społeczeństwem produkującym przestępczość!
Ten brak zaufania do przyszłości jest także synonimem wzrostu depresji, która jest patologią najbardziej spotykaną wśród współczesnych ludzi młodych. Problem samobójstw stał się bardzo niepokojący we Francji, która należy do pięciu krajów z największym wskaźnikiem samobójstw właśnie wśród młodzieży.
Problem samobójstw staje się kluczowy; liczni młodzi, chociaż na to się nie decydują, dopuszczają myśli o samobójstwie. Badania, przeprowadzone przez INSERM (Krajowy Instytut Zdrowia i Badań Medycznych) wśród osób pomiędzy 15 a 19 rokiem życia, wykazały, że przeszło 10% ludzi młodych objętych ankietą, myślało o samobójstwie.

Tak przedstawia się stan moralny młodzieży francuskiej; konieczne jest podjęcie odpowiednich kroków odnośnie do tego problemu.

Jean-Marie Petitclerc sdb