| Włochy – Nowy cykl zajęć Komunikacji Pastoralnej |
| Kolumbia – Komunikacja społeczna w projekcie formacyjnym salezjanów |
| PRAWDA CYFROWA |
Gdzie są ludzie młodzi? Gdzie znajduje się podwórko do życia Systemem Prewencyjnym i Asystencją? Coraz bardziej w interaktywności sieci! Już w drugiej połowie XX wieku Marshall McLuhan powiedział: „medium jest informacją”, kiedy wszystko było umasowione, prawdopodobnie kontrolowane i jednokierunkowe. Od tego czasu upłynęło niewiele lat i zdajemy sobie sprawę z tego, iż nie chodzi tutaj tylko o środki, które przekazują informacje jednokierunkowo, ani też o nowe sposoby komunikowania, ale o to, że właśnie transformacja kulturowa jest tym, co angażuje jednocześnie technologię, jednostkę, społeczność i komunikację społeczną. Na coraz bardziej rozległym kontynencie cyfrowym oddycha się interaktywnością, żyje się w niej nie będąc tego świadomym, staje się to czymś normalnym. Mamy do czynienia ze zmianami antropologicznymi i kulturowymi: działa się, myśli się, czuje się i jest się innym niż się było w epoce uprzemysłowienia i słowa pisanego. Niezaprzeczalnie zmianie uległy koncepcje i doświadczenia związane z przestrzenią i czasem, osobą i relacją. Na nowym kontynencie znajdują się „tubylcy cyfrowi”, którzy wymagają nowych misjonarzy, nowych świadków i wychowawców.
Procesy komunikowania się w społeczeństwie stały się coraz bardziej różnorodne, złożone i kompleksowe; wprowadzają osoby, grupy i instytucje w konteksty, środki, treści, technologię, języki i słownictwo podzielne i zróżnicowane. Można powiedzieć, że dzisiaj komunikacja społeczna, przynajmniej w przeważającej części świata, stała się prawem i wytworem wszystkich, ponieważ pomnożyły się także źródła informacji i możliwości dostępu do nich. Zarówno informacja, jak i komunikacja społeczna, zdemokratyzowały się i wszystko dokonuje się “w internecie jako przestrzeni i w internecie jako środku”, a jego głównymi użytkownikami są ludzie młodzi. Wystarczy spojrzeć kim są twórcy najbardziej znanych portali społecznościowych i kto wdrapuje się na drabinę najbogatszych osób nowego świata!
Z drugiej strony uważam, że musimy zmienić naszą koncepcję sieci. Postarajmy się już więcej nie postrzegać jej jako prostego narzędzia do wykorzystania w służbie osobistych potrzeb czy celów, spróbujmy pomyśleć o niej i używać jej jako przestrzeni kulturowej i społecznej, ze swoimi formami relacji i socjalizacji. Jest to przestrzeń, w której się krzyżują obrazy, symbole, tradycje i narodowości, zgodnie i niezależnie od przestrzeni i czasu (wydaje się raczej, że te nie istnieją). Ta interkulturowość strukturalna sieci łączy się z jej pozorną jednorodnością technologiczną i czasem – językową. Tak więc musimy uczyć się teraz nie tylko „używać”, ale także zamieszkiwać tę cyfrową przestrzeń i te sieci społeczne wraz z innymi, bez pozostawiania na boku wszystkich innych form komunikacji, które znajdują swoje zastosowanie i znaczenie również w sieci.
Orędzie Papieża Benedykta XVI na 45. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu podkreśla pozytywną stronę Portali Społecznościowych, jako przestrzeni spotkania i komunikacji, jeżeli się poszukuje i przyjmuję prawdę jako sens i treść; jeżeli informacja czyni użytkownika przekonanym i szanujących innych świadkiem; jeżeli ten, kto surfuje i wchodzi w interakcję pragnie jedynie być szczerym wobec drugiego, otwartym na dialog, bez pozostawania w ukryciu. Oznacza to, że nowe technologie zapraszają do nowych i lepszych relacji. Z tego względu Papież poszerza wspólnotę kościelną i jej misję o przestrzeń cyfrową. Wielu biskupów, kapłanów, zakonników i zakonnic, bardzo wielu katolików, już to czyni. Także bardzo wielu salezjanów i ludzi młodych z naszych dzieł. Życie zmienia się w nieoczekiwany, nieprzewidziany i być może w przekraczający najśmielsze marzenia sposób. Podwórka i ośrodki młodzieżowe realizują się w nowych przestrzeniach ewangelizacyjnej relacji wychowawczej na płaszczyźnie interaktywności wirtualnej.
Jest oczywiste, że nowa kultura z nowymi technologiami wymaga nowej ewangelizacji, nowego wychowania, nowego duszpasterstwa, nowego sposobu obecności, pracy i prowadzenia relacji wewnątrz społeczności, wewnątrz cyfrowego kontynentu. Wielu z nas żyło poza i z tyłu tego nowego kontynentu, czasem jak turyści, innym razem jak emigranci, z niemałą porcją krytyki oraz oporu i wielką tęsknotą za „realną i lepszą przeszłością”. Natomiast nastolatkowie, ludzie młodzi urodzili się w świecie cyfrowym, który do nich należy; są w nim “tubylcami”. Kapituła Generalna 26 salezjanów mówi bardzo wyraźnie i opowiada się, jako za rzeczą konieczną, za zmianą mentalności i modyfikacją struktur, przechodząc “od nieśmiałej postawy i sporadycznej obecności w mediach do odpowiedzialnego używania oraz bardziej wyraźnej animacji wychowawczej i ewangelizacyjnej” (KG26, 104/5). Tak więc klucz i główne wyzwanie tkwi w sposobie rozumienia misji i rodzaju obecności na tym kontynencie cyfrowym, który się rozrasta i pomnaża. Najważniejszą rzeczą nie jest być urodzonym na tym kontynencie i być tubylcem cyfrowym. Ani nawet nie umniejsza, gdyby to nas miało zniechęcić czy usprawiedliwić naszą nieobecność, bycie migrantami, turystami czy cyfrowymi cudzoziemcami wewnątrz nowego i mało znanego kontynentu naszych odbiorców. Rzeczą najważniejszą, zarówno dla nich, jak i dla nas, jest wiedzieć, dlaczego i z jakiej racji tam się znajdujemy. Ten sens obecności na tym kontynencie nazywamy “mądrością cyfrową”. W ujęciu salezjańskim określa się to w ten sposób: “System prewencyjny i Asystencja Salezjańska, aby ewangelizować, wychowywać i towarzyszyć młodym w świecie cyfrowym”.
Nowe technologie kształtują nowy sposób życia, wprowadzają w nowe relacje, ofiarują nowe znaczenia, niekoniecznie błędne, chociaż stojące w kontraście z tymi tradycyjnymi, wertykalnymi i zasadzającymi się na przywilejach. Salezjanin, który został wychowany do tego, aby rozumować, wierzyć i kochać, szanować i pragnąć dobra człowieka młodego oraz poszukiwać i ofiarować się Bogu w “każdym miejscu”, nie przestanie tego czynić w nowych okolicznościach, kiedy zmieniają się struktury, języki i sposoby obecności. System Prewencyjny i Asystencja jako duchowość i metoda duszpasterska muszą być uaktualniane. Tego domaga się życie i odbiorcy, i gdzie znajdują się oni, musimy być i my. Świat komunikacji społecznej ewoluuje z niewiarygodną szybkością, a odbiorcy i ich potrzeby stanowią dla nas kryterium odnowy.
Rzym, 5 czerwca 2011
Ks. Filiberto Gonzalez
Radca ds. Komunikacji Społecznej
