(ANS – Rzym) – Badanie, przeprowadzone przez ks. Francesco Motto, byłego dyrektora Salezjańskiego Instytutu Historycznego, ukazuje wkład salezjanów z Piemontu, jaki wnieśli na polu opieki nad żydowskimi dziećmi w czasie okupacji niemieckiej (1943-1945). Ten historyk salezjański wyraża nadzieję, że IV następca Ks. Bosko, ks. Pietro Ricaldone, zostanie uznany “sprawiedliwym wśród narodów świata” z powodu roli, jaką odegrał w ratowaniu żydowskich dzieci.

Opieka, jakiej udzielili salezjanie Żydom we Włoszech okupowanych przez Niemców w Rzymie, jest już znana; wiadomo, że dwaj salezjanie, ks. Antonioli i ks. Armando Alessandrini, zostali wyróżnieni tytułem “sprawiedliwy wśród narodów świata” za to, że uratowali siedemdziesięcioro dzieci żydowskich w Instytucie Piusa XI.

Również w Piemoncie, a przede wszystkim na Valdocco (Dom Macierzysty i obecna siedziba Domu Generalnego salezjanów) realizowana była pomoc na rzecz Żydów. Artykuł, który pojawił się na łamach ostatniego numeru “Studi Piemontesi” pod red. ks. Motto, ukazuje istnienie sieci opieki nad dziećmi żydowskimi w domach salezjańskich w Piemoncie: od tych znajdujących się w Turynie, ewidentnie najbardziej narażonych z powodu zmasowanej obecności okupantów i “republikanów”, do tych bardziej peryferyjnych w Regionie, teoretycznie bardziej bezpiecznych. Odnalezione dane archiwistyczne i bibliograficzne zostały potwierdzone, uściślone, a także rozbudowane świadectwami ustnymi “ocalałych” i “wybawców” jeszcze żyjących.

Interesujące są tutaj dwa fakty. Przede wszystkim to, że liczni salezjanie, w tym czasie młodzi klerycy i koadiutorzy, nie przypominali sobie o tego rodzaju niebezpieczeństwie, co jest ewidentnym znakiem ekstremalnej troski i rozwagi, jakimi kierował się dyrektor. Również warto wiedzieć, że wielu z tych “zagrożonych młodych” zostało przetransportowanych z jednego do drugiego domu w Piemoncie, wykorzystując fakt masowych przesiedleń. Była to częsta migracja, która nie zostawiała niebezpiecznych śladów i funkcjonowała doskonale.

Swoim “nieroztropnym miłosierdziem” dyrektorzy narażali swoje życie, ale wiedzieli także, że zachęta do działania zgodnie z Ewangelią pochodziła również od samego Przełożonego Generalnego, ks. Pietro Ricaldone, inicjatora; było sekretem dla wszystkich, ale nie dla nich, że istniała tego rodzaju sieć ocalenia, która zaczynała się na Valdocco, dwukrotnie przeszukiwanego przez Niemców, ale obyło się to bez odkrycia jakichkolwiek znaków owej “partyzanckiej” działalności, jaka tam potajemnie była prowadzona.
 
Wiele dziesiątek dzieci (i nie tylko) uniknęło obozów koncentracyjnych: dotarto do nazwisk i imion prawie wszystkich tych osób; niektórzy z nich stali się sławni.
 
Kto wie, czy ks. Ricaldone – jak to się stało w innych tego rodzaju przypadkach – w imieniu wszystkich salezjańskich “wybawców”, będzie mógł się cieszyć tytułem “sprawiedliwego wśród narodów świata” w uznaniu głównej roli, jaką odegrał w organizacji rozległej sieci pomocy w Piemoncie i w innych miejscach!
 
Opublikowano 28/06/2013