(ANS – Meruri) – Przy okazji wizytacji nadzwyczajnej w Inspektorii Campo Grande ks. Natale Vitali, radca regionu Ameryka Łacińska-Stożek Południowy, ukazuje w świetle dziennym jedną ze stronic historii salezjańskiej. Od przeszło wieku salezjanie pracują wśród tubylców Bororo, ewangelizując i broniąc ich praw, za co salezjanin niemiecki, ks. Rudolf Lunkenbein, i jeden z Bororo, Simão Cristino Koge Ekudugodu, nie wahali się oddać swoje życie. Jest to historia zaangażowania i solidarności, która powstała u boku tubylców.

Pierwsi salezjanie, wraz z córkami Maryi Wspomożycielki, przybyli na ziemię Bororo w dniu 18 stycznia 1902 r. Dyrektorami byli: ks. Giovanni Balzola i s. Rosa Kiste, którzy założyli pierszą misję w tym regionie pod nazwą “Toripo”. W 1903 r. została powołana do życia Szkoła Najświętszego Serca Jezusa z lekcjami portugalskiego, matematyki, przedmiotami i technologią rolniczą dla chłopców oraz warsztatami tkackimi dla dziewcząt. Do połowy lat ’20 misja obejmowała ludność Bororo opieką o charakterze ekonomicznym, medycznym, edukacyjnym i ewangelizacyjnym. Z powodu niewystarczalności wody ta została następnie przeniesiona na teren w pobliżu Morro de Meruri, gdzie do dzisiaj ma swoją siedzibę, wokół której rozciąga się wioska Meruri.

W latach 1934-1935 zaczęło przybywać ludności spoza obszarów tubylczych, zwłaszcza byli to poszukiwacze złota i cennych kamieni. Jednocześnie lud Bororo zmniejszał się coraz bardziej z powodu wysokiej śmiertelności i migracji. 

W połowie lat ‘50, kiedy dyrektorem był ks. Mariano Bruno, zostały odnowione pomieszczenia i sale szkoły córek Maryi Wspomożycielki. W latach 1956-1957 spora grupa tubylców Xavantes dotarła do Meruri, gdzie zostali przyjęci i otoczeni opieką ze strony misjonarzy i ludności Bororo do czasu ich ostatecznego przeniesienia się do San Marcos w 1958 r. W latach 1963-1964 zostało zbudowanych wiele mieszkań dla rodzin Bororo z wioski Meruri. W tym czasie pojawiły się także pierwsze środki transportu towarów i zaczęły się problemy związane z zarządzaniem obszarem: ci, którzy nie byli tubylcami, zajmowali najpierw tereny graniczące z misją, które Bororo wykorzystywali do polowań i łowienia ryb, a następnie inne, które oficjalnie stały się rezerwatami.  

W 1972 r., z chwilą założenia CIMI (Misyjnej Rady Tubylczej), zaangażowanie misyjne salezjanów na rzecz ewangelizacji zaczyna obejmować także troskę o zachowanie kultury i języka tubylców oraz obronę prawa do ziemi, na której mogliby żyć jako autonomiczny naród. Został także wybudowany szpital, który, dzięki współpracy znanych specjalistów, zdecydowanie polepszył opiekę zdrowotną na rzecz Bororo. W ten sposób gruźlica wśród Bororo i Xavantes została zwalczona. Poza tym, w 1973 r. szkoła misyjna została oficjalnie uznana jako państwowa szkoła dla tubylców. A w 1974 r. rozpoczął się proces kształcenia nauczycieli oraz pielęgniarzy i pielęgniarek – tubylców.

Konflikty związane z ziemią osiągnąły swój punkt szczytowy w 1976 r. z wytyczeniem obszaru tubylczego dla Bororo w Meruri oraz zamordowaniem ks. Lunkenbeina i Simão Cristino. W następnych latach z myślą o tubylcach zostały otwarte nowe parafie i ośrodki edukacyjne w regionie; misja w Meruri jeszcze bardziej otoczyła opieką lud Bororo.

Od 1980 r. można było zaobserwować wzrost liczby uczniów szkoły podstawowej; w 2009 r. powstała także szkoła średnia. Gdy chodzi o nauczycieli, wszyscy oni są Bororo, a większość z nich posiada wyższe wykształcenie. Godne uwagi jest także powołanie do życia Ośrodka Kultury “Don Rudolf Lunkenbein”, który dzisiaj stanowi punkt odniesienia na poziomie krajowym, gdy chodzi rewitalizację kultury tubylczej.

W 2012 r. dyrekcja szkoły przeszła definitywnie w ręce ludności Bororo.

Według spisu z 2010 r., w Brazylii znajduje się 2348 Bororo, którzy stanowią 0,31% tubylczej ludności w Brazylii.

Opublikowano 22/04/2012